Saturday 1 March 2008

Mărţişor και πράσα

Αν επισκεφτήκατε σήμερα, 1η Μαρτίου, την ελληνική ιστοσελίδα του Γούγλη, θα είδατε την παρακάτω εικόνα.


Αν επισκεφτήκατε την αγγλική, η εικόνα είναι διαφορετική.


Η ελληνική ιστοσελίδα είναι αφιερωμένη στους ρουμάνικους εορτασμούς για την έναρξη της άνοιξης, γνωστούς με το όνομα Mărţişor, ενώ η αγγλική στην ημέρα του Αγίου Δαυίδ, που είναι προστάτης της Ουαλίας. Πέρσυ τέτοια μέρα είχα κάνει αναρτήσεις και για τις δύο αυτές γιορτές, και τις παραθέτω λίγο-πολύ αυτούσιες, για όσους ενδιαφέρονται.

***** ***** *****

Κατ' αρχήν, λίγα λόγια για τις βουλγάρικες Μαρτενίτσες.


Ο Μάρτης είναι ο μεταβατικός μήνας μεταξύ χειμώνα και άνοιξης, γνωστός και ως γδάρτης και ως κακός παλουκοκαύτης . Αυτοί οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί σχετίζονται με τα συχνά δυνατά κρύα (όποιος έχει ζήσει σε ορεινό μέρος της Ελλάδας ξέρει ότι ο Μάρτης είναι χιονιάς), που παλιότερα ανάγκαζαν τους ανθρώπους να κάψουν ακόμα και τα παλούκια, δηλ. τους ξύλινους φράχτες των σπιτιών, για να ζεσταθούν, έχοντας εξαντλήσει το χειμώνα που προηγήθηκε τα αποθέματα καύσιμων υλών. Οι πρώτες μέρες του Μάρτη θεωρούνται από τη λαογραφία μας μεταφυσικά επικίνδυνες, επειδή στα χωριά κυριαρχούν τα βράδια κάποιες φθοροποιές υπάρξεις, οι «δρίμες». Γι' αυτό, λέει, την 1η του Μάρτη συνηθίζουμε να φοράμε βραχιολάκι από κόκκινη και άσπρη κλωστή που έχει «μαγική» δύναμη και μας προφυλάσσει από τον ήλιο και άλλα κακά.

Αυτός ο συνδιασμός κόκκινης και άσπρης κλωστής δεν είναι μόνο ελληνικό έθιμο. Υπάρχει και στην παράδοση της Βουλγαρίας, όπου οι πλεγμένες κλωστές λέγονται μαρτενίτσες και φοριούνται όχι μόνο σαν βραχιόλια, αλλά και καρφιτσωμένες στα ρούχα σε σχήμα φιόγγου, με δυο φουντίτσες στις άκρες. Χρησιμοποιούνται επίσης και σαν διακοσμητικά στα σπίτια και στους κήπους. Σύμφωνα με τη βουλγάρικη λαογραφία οι μαρτενίτσες σύμβολίζουν τις ζεστότερες μέρες που έρχονται, φέρνουν τύχη και προστατεύουν από τα κακά πνεύματα.

***** ***** *****

Και στη συνέχεια, το αφιέρωμα στην Ουαλία.

Σήμερα στην Ουαλία είναι η μέρα των πράσων και των νάρκισσων (ασφόδελων). Για την ακρίβεια είναι η μέρα του Αγίου Δαυίδ, που είναι προστάτης της Ουαλίας και γιορτάζεται με παρελάσεις κι άλλες εκδηλώσεις. Tη μέρα αυτή συνηθίζεται να φοράνε στο πέτο μικρούς νάρκισσους ή πράσα. Δεν σας κάνω πλάκα: αυτά είναι τα εθνικά σύμβολα της χώρας.

Να πω επίσης για όσους δεν ξέρουν, ότι η Ουαλία είναι ημι-αυτόνομη χώρα της Μεγάλης Βρετανίας, με πρωτεύουσα το Cardiff. Οι Ουαλοί μιλάνε Cymraeg, δηλαδή ουαλικά, παίζουν καλό ράγκμπυ (εθνικό σπορ γαρ) και δεν συμπαθούν τους Άγγλους. Η σημαία τους δεν έχει καμία σχέση με τη βρετανική που ξέρετε, και τα εθνικά τους σύμβολα είναι ο κόκκινος δράκος (Y Ddraig Goch στα ουαλικά), τα πράσα (μα την αλήθεια!) και οι νάρκισσοι.

Οι άλλες δύο χώρες της Μεγάλης Βρετανίας είναι η Αγγλία, με προστάτη τον Άγιο Γεώργιο και εθνικό σύμβολο το κόκκινο τριαντάφυλλο, και η Σκωτία, με προστάτη τον Άγιο Ανδρέα, και εθνικό σύμβολο το γαϊδουράγκαθο. Στην Αγγλία και στη Σκωτία μιλάνε αγγλικά, μόνο που τα σκωτσέζικα αγγλικά είναι ακαταλαβίστικα ;-)

Στην Ουαλία βρίσκεται το χωριό με το όνομα Llanfairpwllgwyngyll, το οποίο είναι συντομευμένη μορφή του πραγματικού ονόματος Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch. Όπως διαπιστώνετε, τα ουαλικά δεν μοιάζουν καθόλου με τα αγγλικά και επίσης κάνουν φοβερή οικονομία στα φωνήεντα. Περιττό να σας πω ότι το χωριό αυτό έχει το μακρύτερο και πιο δυσπρόφερτο όνομα σε ολόκληρη τη Βρετανία.

***** ***** *****

Αυτά έγραφα πέρσυ τέτοιο καιρό... Για περισσότερες πληροφορίες και εικόνες, μπορείτε να πάτε στις σχετικές ιστοσελίδες και να πατήστε πάνω στο λογόγραμμα του Γούγλη.

Καλημέρα και καλό μήνα να έχουμε, με ασπρο-κόκκινα βραχιολάκια, φιόγκους, πράσα, νάρκισσους ή όπως αλλιώς γιορτάζει ο καθένας!

24 comments:

Γκρινιάρης said...

Καλό μήνα να' χουμε! Άλλο ένα πολυ ενδιαφέρον post, στο καπάκι!

Αυτό με το τεράστιο και περίεργο όνομα του Ουαλικού χωριού κάπου το είχα διαβάσει. Θα ζητήσω από μια Ουαλή γνωστή να μου το διαβάσει! :)

Δεν ήξερα οτι σήμερα είναι του Αγίου Δαβίδ. Ξέρω όμως οτι 16/3 είναι St. Patrick's Day, του προστάτη των Ιρλανδών. Που όπως ξέρεις, κι ας μην πολυπας τους Ιρλανδους αν θυμάμαι σωστά, γιορτάζεται αρκετά και στο Λονδίνο.

Σοφία said...

Το ξέρω για το St Patrick's Day. Έχω πάει και στους εορτασμούς (για να δεις πόσο ανοιχτόμυαλη είμαι). Αν έχει καλό καιρό, ίσως πάω και φέτος. Kαλό μήνα!

geokalp said...

ωραίες οι παρουσιάσεις

alienlover said...

Καλό μήνα, τι ενδιαφέρον ποστ!!! Καλά που σε διαβάζουμε για να μορφωνόμαστε κιόλας :)
Σε περιμένει μια αμαρτωλή πρόσκληση :) Καλό Σ/Κ!!

ADERGHIL said...

Ti sou exoun kanei oi Irlandoi? they are hilarious :p

ΠΑΥΛΟΣ said...

Καλό μας μήνα!!!

Jordan said...

Καλο μηνα κι απο μενα.
Σε "γνωρισα" (ιντερνετικα )
μεσω των φιλων μου geokalp και stathi και ειδα οτι μενεις Λονδρα.
Ωραιο το ποστ σου,η αληθεια ειναι οτι, οταν το ειδα, κολλησα λιγο με το logo του google και αναρωτηθηκα απο που βγαινει. Ε, τωρα με καλυψες με το παραπανω.
Το Λονδινο μυρισε Ανοιξη παντως και αντε να συγκεντρωθεις. Εγω ηρθα εδω για την βροχη και την ομιχλη και βρηκα ενα καιρο...πιο Ελλληνικο και απο την Ελλαδα! Αισχος.
:-)
ΥΓ σε ποια περιοχη μενεις;

Σοφία said...

@ Geokalp: Ευχαριστώ :-)

@ Alienlover: Πολύ αμαρτωλή; Για να δω... χεχε!

@ BathTub Is/land: Τίποτα δεν μου έχουν κάνει. I laugh at the them too ;-)

@ Pavlos: Επίσης!

@ Jason: Καλώς ήρθες στις Κόκκινες Νύχτες :-) Όσο για τον καιρό, μην το γρουσουζεύεις... έχουμε 10 μήνες ακόμα μέχρι το τέλος του χρόνου, και έχε υπόψην σου ότι όσο πιο πολλή ζέστη έχει τόσο πιο πολύ βρέχει. Για ομίχλη δεν μπορώ να σου υποσχεθώ γιατί έτσι κι αλλιώς είναι σπάνιο φαινόμενο, αλλά για βροχή το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα καλό αδιάβροχο και λίγη υπομονή ;-)

Είμαι στο νότιο Λονδίνο.

? said...

κι είχα πραγματικά την απορία! μπράβο σοφάκι!

cortlinux said...

πολύ ενδιαφέρον post.

δεν κατάλαβα; δεν σου αρέσει το πρασοσέλινο να υποθέσω; χμμμ ;-)

Παρατηρήτηριο Πυλαίας said...

Για την Μαρτινίτσα έχω και εγώ μια εμπειρία!

Laplace said...

καλο μηνα!!καλα που τα βρισκεις ολα αυτα?ευγε!πολυ ωραια!

Σοφία said...

@ Nίκος: Στην έλυσα όμως, ε;

@ Cortlinux: H αλήθεια είναι πως δεν τρελαίνομαι για πρασοσέλινο ;-)

@ _st_: Tην διάβασα την ανάρτησή σου πριν μέρες, αλλά δεν ήμουν σίγουρη τι να απαντήσω, γιατί η συζήτηση πήρε πολιτικές διαστάσεις για τις οποίες δεν έχω γνώμη. Θα την ξαναδιαβάσω όμως.

@ Laplace78: Κοίτα, δεν χρειάστηκε να πολυψάξω. Για τις Μαρτενίτσες ήξερα από παλιά γιατί στην Ελλάδα είχα πολλούς φίλους Βούλγαρους. Για τα πράσα και τους νάρκισσους ξέρω λόγω Αγγλίας :-)

βασίλης said...

Αυτά τα ασπροκόκκινα βραχιολάκια στα παιδιά, οι μάρτηδες μας τελικά είναι διεθνές έθιμο. Και θα θυμίζει ότι η άνοιξη ήρθε. Καλό μηνα σοφάκι και καλή εβδομάδα

Σοφία said...

Διεθνές δεν ξέρω αν είναι, αλλά βαλκάνιο είναι σίγουρα. Πολλές ευχές κι από μένα!

Roadartist said...

Πολύ ενδιαφερόν! :)
Καλό μήνα Σοφία, καλή Άνοιξη να έχουμε!!

Aντώνης said...

Καλό μήνα να έχουμε με ασπρο-κόκκινα βραχιόλια, με πολύ πολύ ήλιο, με λουλούδια και γενικότερες ανθοφορίες και πολλές πολλές μυρωδιές!

Μαργαρίτα said...

Παρα πολύ όμορφο ποστ!!

Καλή άνοιξη Σοφία κι από μένα :)
Φιλιά**

Σοφία said...

Ευχαριστώ παιδιά! Φιλιά και ευχές σε όλους σας!

Λακων said...

Ναι και εγώ αναρωτιόμουν τι συνέβη με το Γούγλη.
ΕΡνδιαφέρον το ποστ.
Καλό μήνα και απο εμένα. (με μια μέρα καθυστέρηση)

Σοφία said...

Αν σου ξανατύχει να δεις το λογόγραμμα του Γούγλη αλλαγμένο και δεν ξέρεις τι παίζει, μπορείς να πατήσεις πάνω του και θα σε πάει σε μια σελίδα που εξηγεί ποιος γιορτάζει τι.

Καλό μήνα!

Anonymous said...

Χορταστικότατο post! Τα συγχαρητήριά μου!

Σχετικά με τους Σκωτσέζους: Τις προάλλες έτυχε να μιλήσω στο τηλέφωνο με Σκωτσέζο, ο οποίος είχε έρθει στην Αθήνα για τον αγώνα του Παναθηναϊκού με τους Rangers...

Ακόμα προσπαθώ να καταλάβω τι μου έλεγε... Ρεζίλι έγινα!!!

Σοφία said...

Χαχαχαχα μην ανησυχείς, υπάρχουν και Άγγλοι που δεν τους καταλαβαίνουν. Ειδικά αν είναι από καμιά Γλασκώβη που είναι και βαριά η προφορά...

Anonymous said...

από: http://www.lidoriki.com/2008/02/blog-post_4485.html

Σαν βγει ο Μαρτιάτικος ήλιος , βγαίνει γιά καλά ! Καίει και μαυρίζει τα πρόσωπα των παιδιών , κι η μαυρίλα γιά το λαό μας σημαίνει σχήμια . Προπάντων τα κορίτσια τα ήθελε άσπρα και ροδομάγουλα :
Οπόχει κόρη ακριβή , το Μάρη ο ήλιος μη την ιδεί .
Δεν βλέπεις λοιπόν κανένα κορίτσι , που την 1η του Μάρτη να μην έχει δεμένο γύρω απ' τον καρπό του χεριού του το " μάρτη ". Μπορεί και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού η στο λαιμό ( στα μωρά ) . Ο " μάρτης " είναι μιά κλωστή άσπρη και κόκκινη η χρυσή ( κίτρινη ) στριμμένη . Τον φορούν μέχρι τέλος του μήνα κι ύστερα τον βγάζουν και τον κρεμούν στις τριανταφυλλιές . Έτσι τα μάγουλά τους θα γίνουν κόκκινα σαν τριαντάφυλλα . Αλλού πάλι τον έδεναν στις λαμπάδες της Ανάστασης και καίγονταν μαζί , η γύρω απ' τ' αρνιά που έψηναν . Το έθιμο του " μάρτη " το είχαν εξαρχής κι οι Βυζαντινοί και κράτησε όσο κι η αβαυζαντινή αυτοκρατορία , γιά να συνεχιστεί μέχρι τιε μέρες μας . Φαίνεται πως το έθιμο έχει την αρχή του στην Ελληνική αρχαιότητα , γιατί έχουμε μαρτυρίες πως όσοι έπαιρναν μέρος στα Ελευσίνια μυστήρια , οι μύστες , έδεναν γύρω απ' το δεξί χέρι και το αριστερό πόδι μιά κλωστή . Δεν ξέρουμε βέβαια τι συμβολική σημασία είχε , έχουμε όμως κι 'άλλες μαρτυρίες πως οι αρχαίοι φορούσαν κλωστές κόκκινες κι άσπρες , γιά να διώχνουν το κακό .
Οι Δρίμες του Μάρτη :
Οι Δρίμες είναι μέρες επικίνδυνες , όντα δαιμονικά τριγυρίζουν τις τρεις πρώτες , τις τρεις μεσαίες και τις τρεις τελευταίες μέρες του Μάρτη , γιά να κάνουν κακό στα ξύλα , στα ρούχα , στα σώματα . Ό,τι πλύνεις θα λειώσει , όσα ξύλα κόψεις θα σαπίσουν , αν λουστείς θα πάθεις κακό , λέει ο λαός και κάνει πέρα κάθε τέτοια απασχόληση .
Η άνοιξη φέρνει ζωντάνια και χαρά σ' ανθρώπους και ζωντανά . Η άνοιξη φέρνει πίσω τα χελιδόνια απ' τις ζεστές χώρες . Θα χτίσουν τις φωλιές τους , θα γεννήσουν τ' αυγά τους . Ο τόπος μας γεμίζει από τα τιτιβίσματά τους , που ανακατεύονται με τις χαρούμενες φωνές των παιδιών . Παιδιά και χελιδόνια , στενά συνδεδεμένα απ' την αρχαία εποχή ! Γιά να γιορτάσουν τον ερχομό τους και την αρχή της άνοιξης τα παιδιά ξεχύνονται στους δρόμους την 1η του Μάρτη γιά τα χελιδονίσματα . Κρατούν ένα καλάθι γεμάτο φύλλα κισσού , περνούν μέσα ένα ραβδί και πάνω στο ραβδί στεριώνουν ένα ξύλινο χελιδόνι με κουδουνάκια στο λαιμό του. Πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι , κουνούν το ραβδί , ηχούν τα κουδουνάκια και τα παιδιά τραγουδούν :

Ήρθε , ήρθε χελιδόνα ,
ήρθε κι' άλλη μελιηδόνα ,
κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάδησε :
" Μάρτη , Μάρτη μου καλέ ,
και Φλεβάρη φοβερέ ,
κι' αν φλεγίσεις κι αν τσικνίσεις
καλοκαίρι θα μυρίσεις .
Κι'αν χιονίσεις κι αν κακίσεις ,
πάλι άνοιξη θ' ανθίσεις .
Θάλασσα επέρασα ,
τη στεριά δεν ξέχασα ,
κύματα κι αν έσχισα ,
έσπειρα 'κονόμησα .
Έφυγα κι αφήκα σύκα
και σταυρόν και θημωνίτσα .
Κι ήρθα τώρα κι΄ηύρα φύτρα
κι ηύρα χόρτα , σπάρτα , βλίτρα ,
βλίτρα , βλίτρα , φύτρα , φύτρα .
Συ , καλή νοικοκυρά / έμπα στο κελάρι σου ,
φέρ' αυγά περδικωτά / και πουλιά σαρακοστά ,
δώσε και μιά ορνιθ'ιτσα , / φέρε και μιά κουλουρίτσα .
Όρισεν ο δάσκαλος / κι ο θεός που τά 'δωκε
ν' αγοράσουμε οχτώ / να πουλάμε δεκαοχτώ ,
να κερδαίνουμε τριάντα , / διάφορα μεγάλα πάντα .
Και στο σπίτι και στη χώρα / μέσα δω πούρθαμε τώρα ,
μέσα γειά , μέσα χαρά , / στον αφέντη , στην κυρά ,
στα παιδιά και στους γονείς , / σ' όλους τους τους συγγενείς .
Μέσα Μάρτης , έξω ψύλλοι ,
όξω οχτροί , σας τρών' οι σκύλοι .
Μέσα φίλοι , μέσα φτήνια , /και χαρές , χοροί , παιχνίδια ,
και εφέτος και του χρόνου , / και του χρόνου κι άλλα χίλια .
Κάθε νοικοκυρά ανοίγει το πουγκί της κι' ανταμείβει τα παιδιά γιά τις ευχές τους με κάποιο νόμισμα , μα και τ' αυγά και τ' άλλα φιλοδωρήματα είναι μετά χαράς καλοδεχούμενα .